Sự nghiệp đổi mới ở nước ta đã đi qua chặng đường hơn 20 năm. Thành tựu mà Đảng và nhân dân ta đạt được trong công cuộc đổi mới có ý nghĩa lịch sử vô cùng to lớn. Qua hơn 20 năm đổi mới, mà trước hết là đổi mới tư duy, nhận thức lý luận của Đảng về con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở nước ta, trong đó có nhận thức về dân chủ đã có những chuyển biến rất căn bản.
Một trong những mục tiêu lớn của đổi mới là phát huy quyền làm chủ của nhân dân, xây dựng nền dân chủ xã hội chủ nghĩa. Đảng CSVN mang bản chất giai cấp công nhân, giai cấp cách mạng nhất. Với bản chất cách mạng ấy, sức mạnh của giai cấp công nhân được thể hiện tập trung và kết tinh trong sức mạnh của Đảng, tất yếu và tự nhiên bắt nguồn từ mối liên hệ máu thịt giữa Đảng với dân. Đảng CSVN tồn tại không có mục đích nào khác ngoài phục vụ nhân dân, phấn đấu cho lợi ích và quyền làm chủ của nhân dân trong xã hội. Nhân dân và dân tộc ủy thác cho Đảng trọng trách lãnh đạo đất nước đi lên CNXH, làm cho dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh.
Nhà nước ta là nhà nước của dân, do dân và vì dân, do đó là đảng cầm quyền thì Đảng phải làm hết sức mình để quyền lực thuộc về nhân dân, của nhân dân, mang lại những lợi ích chính đáng cho nhân dân, bảo đảm quyền dân chủ, quyền làm chủ của nhân dân.
Để thực hiện dân chủ trong xã hội thì trước hết phải đảm bảo dân chủ trong Đảng. Trong Đảng phải tiến hành dân chủ rộng rãi, “phải thực sự mở rộng dân chủ để đảng viên bày tỏ hết ý kiến của mình”. Đảng đòi hỏi mỗi đảng viên phải nói và làm đúng đường lối, nghị quyết của Đảng. Thực tế cho thấy, một trong những nguyên nhân dẫn đến tình trạng vi phạm quyền làm chủ của nhân dân chính là do sự thiếu dân chủ trong Đảng. Đảng CSVN luôn kiên trì nguyên tắc tập trung dân chủ trong sinh hoạt Đảng, chống mọi biểu hiện vi phạm quyền dân chủ, dân chủ hình thức, lợi dụng dân chủ để mưu cầu lợi ích cá nhân.
Chủ tịch Hồ Chí Minh coi tập trung dân chủ trong tổ chức và sinh hoạt Đảng là sự thống nhất biện chứng giữa dân chủ và tập trung. Tập trung không đối lập và tách rời dân chủ. Tập trung dân chủ là tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách. Tập thể lãnh đạo là dân chủ, cá nhân phụ trách là tập trung; tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách tức là dân chủ tập trung. Do đó, độc đoán, chuyên quyền là hoàn toàn xa lạ với nguyên tắc này. Tập thể lãnh đạo bảo đảm cho việc thực thi dân chủ nhưng tập thể lãnh đạo không phải là dựa dẫm vào nhau, mà là sử dụng trí tuệ tập thể. Vì sao cần phải tập thể lãnh đạo? Chủ tịch Hồ Chí Minh cho rằng, “Vì một người dù khôn ngoan tài giỏi mấy, dù nhiều kinh nghiệm đến đâu cũng chỉ trông thấy, chỉ xem xét được một hoặc một số mặt của một vấn đề. Vì vậy cần phải có nhiều người. Nhiều người thì nhiều kinh nghiệm, người thì thấy rõ mặt này, người thì trông thấy rõ mặt khác của vấn đề đó. Góp kinh nghiệm và sự xem xét của nhiều người thì vấn đề đó được thấy rõ khắp mọi mặt. Mà có thấy rõ khắp mọi mặt thì vấn đề mới được giải quyết chu đáo, khỏi sai lầm”. Do vậy, “nếu lãnh đạo không tập thể thì sẽ đi đến cái tệ bao biện, độc đoán, chủ quan. Kết quả là hỏng việc”. Tuy nhiên, tập thể lãnh đạo phải luôn đi đôi cùng cá nhân phụ trách, bởi, như Bác dạy: “việc gì đã được đông người bàn bạc kỹ lưỡng rồi, kế hoạch định rõ ràng rồi thì cần phải giao cho một người hoặc một nhóm ít người phụ trách theo kế hoạch đó mà thi hành. Như thế mới có chuyên trách, công việc mới chạy”.
Coi trọng và thực hành dân chủ cũng là thể hiện sự coi trọng dân và vì dân của Đảng. Vì nhờ có dân chủ nên đời sống chính trị trong Đảng lành mạnh, trí tuệ của Đảng không ngừng được phát huy, mối quan hệ giữa Đảng với dân ngày càng gắn bó và không ngừng được mở rộng. Từ đó, uy tín của Đảng trong dân ngày càng to lớn, sâu rộng. Dân càng tin yêu Đảng càng tích cực đóng góp những ý kiến tâm huyết để Đảng có những quyết sách đúng đắn. Như vậy dân chủ trong xã hội cũng sẽ phát triển. Phát huy dân chủ trong Đảng, phát triển dân chủ trong xã hội sẽ làm cho người dân càng gần gũi với Đảng bởi họ thấy quyền làm chủ và lợi ích thiết thân của mình được bảo đảm, từ đó mọi đường lối, chính sách của Đảng sẽ nhanh chóng đi vào cuộc sống.
Đẩy mạnh dân chủ hóa xã hội trong điều kiện một đảng cầm quyền cũng nhằm phát huy quyền làm chủ, vai trò chủ động sáng tạo của các đoàn thể nhân dân và Mặt trận Tổ quốc, đặc biệt trong việc tham gia phản biện xã hội, quản lý nhà nước và vận động nhân dân thực hiện các đường lối chủ trương của Đảng, từ đó càng thắt chặt mối quan hệ gắn bó giữa Đảng với dân.
Thực tế thời gian qua, ở nơi này, nơi khác, nhân dân chưa hoàn toàn được thực hiện đầy đủ quyền làm chủ của mình. Không phải mọi việc đều là “dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra”. Một trong những nguyên nhân là do cuộc đấu tranh chống quan liêu tham nhũng chưa đạt kết quả như mong muốn, việc thực hiện nguyên tắc tập trung dân chủ không nghiêm, bộ máy tổ chức của Đảng và Nhà nước chậm được củng cố và đổi mới. Tham nhũng quan liêu là nguyên nhân chính làm giảm sút niềm tin của nhân dân với Đảng, làm suy yếu mối quan hệ giữa Đảng với dân. Để thực sự phát huy dân chủ trong Đảng, phát triển dân chủ trong xã hội nhằm nâng cao hiệu quả lãnh đạo của Đảng, phát huy đầy đủ hiệu lực quản lý, điều hành của các cơ quan nhà nước, Đảng phải đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng đối với Nhà nước.
Bên cạnh đó, là đảng cầm quyền trong điều kiện hiện nay ở nước ta, Đảng cần đặc biệt quan tâm tới việc chăm lo đội ngũ cán bộ để đảm bảo sự phát triển liên tục của cách mạng và và sự bền vững của chế độ. Muốn vậy, Đảng phải đổi mới quan niệm và phương pháp tiến hành công tác cán bộ theo hướng thực sự dân chủ, kết hợp với tập trung thống nhất theo một quy trình chặt chẽ. Song song đó, cần tăng cường việc lãnh đạo, kiểm tra cán bộ, đảng viên, kiên quyết xử lý những đảng viên, đặc biệt là đảng viên cán bộ có chức có quyền có sai phạm.
Hơn bao giờ hết, Đảng cần quán triệt và vận dụng một cách sâu sắc tư tưởng Hồ Chí Minh vào công cuộc xây dựng, chỉnh đốn Đảng để Đảng thật sự trong sạch, vững mạnh, xứng đáng là đội tiên phong của giai cấp công nhân đồng thời là của toàn dân tộc lãnh đạo đất nước đi đến mục tiêu “dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh”.
(Nguồn: Báo SGGP)